Waarom please ik?

We hadden nog maar een paar maanden een relatie en sinds kort bleef ik af en toe bij hem slapen. Natuurlijk deed ik dan ook mee in kleine huishoudelijke taken zoals het inruimen van de vaatwasser. Ik leerde al snel dat mijn geliefde deze met een precies oog en een goed ontwikkeld ruimtelijk inzicht op een bepaalde manier inruimde. Ik mis een precies oog en al helemaal ruimtelijk inzicht, maar ik deed mijn best. Erg mijn best. En dat… liep niet lekker. Volgens mijn lieve Siem kon het inruimen een heel stuk efficiënter. Toen hij me dat zei, ging ik door het lint: ik deed al zo mijn best, en dit was nóg niet goed genoeg? Wat een onzin!

Pleasen

Mijn reactie op het inruimen van de vaatwasser is een knap staaltje ’te hard mijn best doen’. Pleasen dus. Wanneer we het afweermechanisme pleasen inzetten, dan doen we dit vaak, omdat we bang zijn dat de ander ons afwijst. Daardoor doen we (bewust) iets te hard ons best. Pleasen is de bewuste variant van het onbewuste overlevingsmechanisme vleien. Een mechanisme dat we inzetten om met gepaai onszelf in veiligheid te brengen. Voor de liefhebbers onder ons, een overlevingsmechanisme zet je onbewust in vanuit je hersenstam: je oerbrein, om jezelf vliegensvlug in veiligheid te brengen. Terwijl een afweermechanisme een bewust proces is vanuit je prefrontale cortex: je denkend brein, om jezelf te beschermen tegen nieuwe pijn. Wanneer je pleast, probeer je dus bewust pijn te vermijden. Meestal de pijn van afwijzing. De ander móet jou leuk, lief, speciaal en aardig vinden. Je kunt eigenlijk niet zonder de goedkeuring en aandacht van de ander. En dus ga je over jouw grenzen om er voor de ander te zijn.

Bescherming tegen nieuwe pijn

Je voelt vaak wel wanneer je in de overdrive schiet. Iets in jou buigt dan te ver naar voren, naar de ander toe. Veel mensen die pleasen kunnen dit zelfs fysiek in hun lichaam voelen: letterlijk buigen ze naar de ander toe. Om goed te luisteren naar wat iemand zegt, is dit natuurlijk prima. Of wanneer je een ander wilt troosten, dan is om diegene heen staan hartstikke lief. En als je nou één keer houdt van zorgen: niets aan de hand. Maar, we gaan uit het lood lopen als we de ander willen redden, bemoederen of ervoor willen zorgen dat de ander ons niet afwijst of verlaat. Dan wordt ons zorgzame gedrag een mechanisme om onze eigen pijn te vermijden en om ons zelf te beschermen voor nieuwe pijn.

Onzekerheid toelaten

We kúnnen leren stoppen met pleasen, door bijvoorbeeld te verdragen dat we niet zeker weten of de ander ons leuk vindt, als we niet naar voren buigen en alles uit de kast halen om maar te laten zien dat we lief, leuk of speciaal zijn. Door die onzekerheid toe te laten, ontstaat er een eerlijke situatie: één waarbij de ander volledig vrij mag kiezen of hij of zij ons leuk vindt en zich met ons wil verbinden.

Dit verdragen kunnen we vaak pas doen als er veiligheid in onszelf ontstaat, bijvoorbeeld door helingswerk of stabiliteit in ons leven. Veiligheid is een voorwaarde voor groei en nieuwsgierig uitproberen, ook nu weer.

Begrenzen

Wanneer we de onzekerheid toelaten van het niet weten, is de beloning dat we meer begrensd en rechtop in onszelf komen te staan. De ander mág onderdelen van  ons niet leuk vinden, dat maakt ons nog geen naar mens (en de ander overigens ook niet). Het maakt het wel eerlijker: wie we echt zijn, komt meer naar buiten. En meestal is dat een heel lief, zorgzaam en bijzonder mens. Die soms niet ideaal reageert of handelt, omdat dit mens ook gewoon een mens is.

Van de vaatwasser leerde ik een belangrijke les: ‘Rianne, het heeft geen zin om over je grenzen heen te gaan, de ander te pleasen met extra je best te doen. Doe maar iets minder je best en leer zo te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen en waar niet. En leer ook wat die van de ander zijn.’ Vanaf dat inzicht en moment ruimt Siem de vaatwasser in en ik moet zeggen dat ik daar eigenlijk héél goed mee kan leven ;). En hij is me nog leuk blijven vinden ook! Al meer dan 14 jaar inmiddels.

Wil jij minder leren pleasen? Doe dan de online-training: Hoe (her)stel ik gezonde grenzen? Daarin gaan we nog veel dieper in op ons please gedrag én leer je hoe je gezond kunt begrenzen, zodat je niet naar de ander toebuigt, maar vanuit je eigen kracht kunt leven.

Spreekt dit artikel je aan? Lees ook eens de boeken van Ontdek je Heilige Graal. Ben je nieuwsgierig geworden naar wat we allemaal organiseren? Geef je dan op voor één van onze events. Je kunt ook eens luisteren naar onze podcast voor meer inspiratie.

Ik ben Rianne van Kuil, auteur van Ontdek je Heilige Graal – Jouw heldenreis van trauma naar heling, trauma- en helingsdeskundige. Ik geloof dat volledige heling van trauma mogelijk is en begeleid mensen op die reis.

Foto: Istock – Mikhail Seleznev